Nie można się oprzeć wrażeniu, że obiektywne i racjonalne uzasadnienie zróżnicowania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn wywodzi się w pierwszym rzędzie z cech biologicznych przynależnych wyłącznie kobietom.
Na to zwrócił uwagę ustawodawca tworząc ustawę o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a co za tym idzie dokonując rozgraniczenia wiekowego mężczyzn i kobiet.
Takie racjonalne zróżnicowanie wieku emerytalnego nie dyskryminowało wówczas mężczyzn z powodu płci męskiej przede wszystkim, dlatego, że nie charakteryzują się oni w równym stopniu tego typu istotną cechą relewantną przynależną wyłącznie kobietom, tj. nie mogą rodzić dzieci i pełnić innych (równoważnych) funkcji macierzyńskich (np. karmić piersią).
Już brak tych przymiotów biologicznych wyklucza takie same (równe) warunki nabywania praw emerytalnych przez mężczyzn, które wynikają z wyrównawczego uprzywilejowania kobiet ze względu na macierzyństwo i wychowywanie dzieci.
Z wymienionych funkcji kobiet wywodzi się potrzeba łączenia obowiązków macierzyńskich, a ponadto rodzinnych i domowych z wykonywaniem pracy lub prowadzeniem przez kobiety innej działalności zawodowej.
Wszystkie te okoliczności łącznie stanowią usprawiedliwione i racjonalne kryterium tzw. wyrównawczego uprzywilejowania kobiet na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych, polegającego między innymi na zróżnicowaniu wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn, którzy z przyczyn biologicznych nie mogą pełnić ról macierzyńskich (biologicznie przypisanych wyłącznie kobietom), a w typowych „socjologiczno-kulturowych” warunkach nie zostali w jednakowym stopniu z kobietami obarczeni lub unikają „równego” współudziału w wykonywaniu obowiązków rodzinno-domowych.
Odmienne ustalanie wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn miało zatem nadal obiektywne i racjonalne uzasadnienie w pełnieniu przez kobiety funkcji macierzyńsko-wychowawczych oraz rodzinno-domowych, które nie dyskryminują mężczyzn ze względu na płeć.
Obecnie ustawodawca nieco inaczej podszedł do założeń, które były podwalinami systemu emerytalnego w 1998 roku.
Tendencja legislacyjna prawa ubezpieczeń społecznych zmierza do ewolucyjnego wygaszania przywilejów emerytalnych, bez względu na dotychczas stosowane kryteria dyferencjacji, które mogły usprawiedliwiać szczególne lub korzystne możliwości nabywania uprawnień emerytalnych.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 11 maja 2012 roku, o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2012 poz. 637).
Przemysław Gogojewicz
Specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
www.gogojewicz.com