Dość powszechnie obserwowane jest bowiem zjawisko nieuprawnionego wchodzenia w posiadanie danych osobowych członków funduszu emerytalnego. Na ich podstawie dokonywane jest usiłowanie zrealizowania transferu środków zgromadzonych na rachunku w funduszu emerytalnym. W tej sytuacji dokument zawiadamiający o zmianie funduszu nie może budzić wątpliwości, a z drugiej strony, właściwe jest wprowadzenie mechanizmu, dającego pewną dozę prawdopodobieństwa, iż autorem zawiadomienia jest właśnie upoważniona do tego osoba.
Dlatego też fundusz emerytalny, który zakwestionuje poprawność danych zawartych w zawiadomieniu o zawarciu umowy o członkostwo z innym otwartym funduszem emerytalnym, będzie miał do tego prawo, jeżeli dane wskazane w zawiadomieniu będą niepełne lub odmienne od tych, w których posiadaniu jest fundusz emerytalny.
Wypłata środków w wypadku śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego
Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych przewiduje wypłatę środków zgromadzonych na rachunku osoby ubezpieczonej w związku z jej śmiercią w dwóch częściach.
Pierwszą jest część należna małżonkowi zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego, drugą jest część należna osobie wskazanej (uposażonej) przez zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego.
Zgodnie z postanowieniem art. 131 ustawy, otwarty fundusz emerytalny dokonuje wypłaty transferowej połowy środków zgromadzonych na rachunku zmarłego na rachunek małżonka zmarłego w otwartym funduszu, w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej.
Jeżeli więc małżonkowie pozostawali w ustawowej wspólności majątkowej, a zatem nie miało miejsca żadne umowne ograniczenie wspólności, na rachunek małżonka, prowadzony w otwartym funduszu emerytalnym, zostanie przelana połowa zgromadzonych środków. Jeżeli małżonek nie ma rachunku w otwartym funduszu emerytalnym i nie założy go samodzielnie, fundusz w którym gromadzone były środki, zobowiązany jest taki rachunek założyć. W takim przypadku aktualne są zasady wypłaty dotyczące podziału środków w razie rozwodu lub unieważnienia małżeństwa.
Podstawą do wypłaty będą więc stosunki majątkowe potwierdzone odpowiednimi dokumentami. Wypłata dokonywana jest w terminach wskazanych dla wypłat transferowych, a zatem w miesiącach lutym, maju, sierpniu lub listopadzie, jednak nie wcześniej niż w terminie jednego miesiąca od przedstawienia dokumentów potwierdzających uprawnienie do wypłaty.
Są nimi odpis aktu zgonu, odpisu aktu małżeństwa oraz pisemne oświadczenie stwierdzające, czy do chwili śmierci członka funduszu nie zaszły żadne zmiany w stosunkach majątkowych między małżonkami.
Środki zgromadzone na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego, które nie zostaną wypłacone małżonkowi ubezpieczonego, przekazywane są, zgodnie z postanowieniem art. 132 ustawy, osobom uposażonym przez zmarłego. Należy przypomnieć, iż przystępując do otwartego funduszu emerytalnego, członek funduszu może wskazać osoby upoważnione do otrzymania pozostałej części zgromadzonych środków.
Wypłaty takiej dokonuje się w terminie trzech miesięcy, ale nie wcześniej niż w terminie jednego miesiąca, od dnia przedstawienia funduszowi urzędowego dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby uprawnionej. Wypłata dokonywana bezpośrednio na rzecz osoby wskazanej przez zmarłego następuje w formie wypłaty jednorazowej lub w formie wypłaty w ratach płatnych przez okres nie dłuższy niż dwa lata, zgodnie z pisemną dyspozycją osoby uprawnionej. Jeżeli osobą uprawnioną jest małżonek zmarłego członka funduszu, wówczas wypłata może być przekazana, jeśli takie będzie jego żądanie, na rachunek w otwartym funduszu emerytalnym.
W razie braku osób wskazanych przez zmarłego, zgromadzone środki wchodzą w skład spadku. W takim przypadku powyższe zasady stosuje się odpowiednio do spadkobierców, którzy dodatkowo obowiązani są przedłożyć funduszowi prawomocne stwierdzenie nabycia spadku.
Jak już zostało zasygnalizowane, zawierając umowę z otwartym funduszem, osoba występująca z wnioskiem o przyjęcie do funduszu jest także zobowiązana do złożenia pisemnego oświadczenie o stosunkach majątkowych istniejących między nią a jej małżonkiem, a jeżeli między małżonkami nie istnieje wspólność ustawowa - udokumentować także sposób uregulowania tych stosunków.