Dokumentem potwierdzającym prawo osoby nieubezpieczonej do świadczeń zdrowotnych jest decyzja wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania, wydawana osobie spełniającej określone kryteria dochodowe,
jeśli jej sytuację życiową i finansową potwierdzą pracownicy opieki społecznej podczas wywiadu środowiskowego. Warunkiem otrzymania decyzji jest także posiadanie obywatelstwa polskiego i zamieszkiwanie w Polsce.
Decyzję może wydać wójt, burmistrz lub prezydent na wniosek zainteresowanego, z własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.
W przypadku stanu nagłego, wniosek składa świadczeniodawca, niezwłocznie po udzieleniu świadczenia.
Skoro świadczenia z pomocy społecznej są przyznawane w trybie postępowania administracyjnego, pomoc społeczna może być świadczona z urzędu, a wynikiem postępowania może być udzielenie świadczenia z urzędu, to równocześnie postępowanie może być wszczęte z urzędu. Inaczej, tj. bez wniosku strony (lub innego podmiotu uprawnionego do jego złożenia), nie można byłoby udzielić pomocy (wydać decyzji, podjąć aktu lub czynności) z urzędu.
Jeśli tak przedstawione wnioski są uprawnione, uprawnione również musi być stanowisko, że
w postępowaniu wszczętym z urzędu mogą podlegać badaniu warunki materialno-prawne przysługiwania świadczenia nawet wówczas, gdy obejmują badanie kryterium dochodowego.
Warto wiedzieć, że regulację prawną świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zawiera obowiązująca od dnia 1 października 2004 r. ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Akt ten określa m.in. krąg podmiotów uprawnionych do korzystania ze świadczeń, świadczeniodawców, zakres świadczeń oraz zasady ich udzielania.
W rozumieniu ś.o.p. pojęcie świadczeń opieki zdrowotnej jest pojęciem zbiorczym i oznacza:
-
świadczenia zdrowotne,
-
świadczenia zdrowotne rzeczowe oraz
-
świadczenia towarzyszące (art. 5 pkt 34 ś.o.p.).