Osoby, które pracowały za granicą w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Szwajcarii albo mieszkają bądź mieszkały w tych państwach,
mogą być objęte unijną koordynacją systemów emerytalno-rentowych.
Unijne przepisy o koordynacji dotyczą osób migrujących zarobkowo w obrębie państw członkowskich. Celem tych przepisów jest m.in. ułatwienie wymienionym osobom nabycia uprawnień do emerytur i rent oraz pobierania świadczeń z państw członkowskich.
W których państwach obowiązuje unijna koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego?
Unijna koordynacja systemów emerytalno-rentowych obowiązuje w państwach członkowskich Unii Europejskiej, którymi są: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania oraz Włochy.
Koordynacja systemów emerytalno-rentowych Polski i wymienionych wyżej państw realizowana jest na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004.
Dla celów unijnej koordynacji uznaje się za państwa członkowskie również kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależące do Unii Europejskiej: Islandię, Liechtenstein i Norwegię, a także Szwajcarię.
Koordynacja systemów emerytalno-rentowych Polski oraz Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii realizowana jest na podstawie rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71.
Regulacje z zakresu koordynacji dotyczą osób, które
podlegały ubezpieczeniom społecznym w państwach członkowskich, wykonując szeroko rozumianą aktywność zawodową – w szczególności jako pracownicy, osoby prowadzące działalność na własny rachunek, osoby pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych – lub na podstawie innych tytułów do ubezpieczeń społecznych.
Podkreślić należy, że koordynacją objęte są jednak tylko takie osoby, które znajdują się w tzw. sytuacji unijnej, dotyczącej co najmniej dwóch państw członkowskich – czyli np. pracowały w dwóch państwach członkowskich albo pracowały w jednym państwie, a zamieszkują w innym państwie członkowskim.
Ustalenie prawa do emerytury w każdym z państw członkowskich, w którym osoba była ubezpieczona lub zamieszkiwała
Unia Europejska nie ustanowiła dotychczas jednego ponadpaństwowego systemu zapewniającego emerytury. Każde państwo członkowskie samodzielnie decyduje, komu i po spełnieniu jakich warunków zapewnia emeryturę w razie osiągnięcia wieku emerytalnego.
Osoba, która pracowała i podlegała ubezpieczeniom w Polsce oraz posiada okresy ubezpieczenia lub zamieszkania za granicą w państwach członkowskich,
emeryturę może uzyskać zarówno z Polski, jak i z każdego innego państwa członkowskiego, w którym była ubezpieczona lub zamieszkiwała, o ile spełnia warunki wymagane do nabycia prawa do emerytury w tych państwach.
Jeśli więc o emeryturę ubiega się osoba posiadająca okresy pracy (ubezpieczenia) w Polsce oraz w innych państwach członkowskich, np. w Holandii, Grecji i Irlandii, ustalenia uprawnień do emerytury dokonują równolegle instytucje ubezpieczeniowe każdego z tych państw.