Odbywanie praktyk studenckich niejednokrotnie wiąże się z ryzykiem ulegnięcia wypadkowi, szczególnie przez studentów praktykujących w warsztatach czy mających do czynienia z wszelkiego rodzaju maszynami. W większości ogłoszeń o naborze studentów do odbywania praktyk znajduje się
wymóg posiadania przez praktykanta aktualnej polisy ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW).
Istota ubezpieczenia NNW
Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków jest ubezpieczeniem dobrowolnym, zabezpieczającym ubezpieczonego przed konsekwencjami wypadków, które miały miejsce nie z jego woli. Obejmuje między innymi zwrot kosztów leczenia związanych z trwałymi następstwami wypadku lub świadczenie pieniężne w przypadku śmierci ubezpieczonego.
Kto musi ubezpieczyć?
Objęcie praktykanta ubezpieczeniem NNW przewiduje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 sierpnia 1991 r. w sprawie studenckich praktyk zawodowych. Zgodnie z nim standardowym modelem odbywania przez studentów uczelni wyższych bezpłatnych praktyk jest porozumienie zawarte między uczelnią a instytucją organizującą praktyki. W takim przypadku, w razie chęci odbycia praktyk przez studenta, otrzymuje on stosowne skierowanie od władz uczelni, która jest zobligowana do objęcia studenta ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków. W części przypadków uczelnia jednak nakłada na studentów obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia i pokrycia składki z własnych środków. Podkreślić należy fakt, że zgodnie z Rozporządzeniem, to
na uczelni ciąży obowiązek ubezpieczenia uczestników praktyk od następstw nieszczęśliwych wypadków z własnych środków przeznaczonych na działalność dydaktyczną. Przepis ten dotyczy jedynie uczelni państwowych, co oznacza, że zasady ubezpieczenia studentów uczelni prywatnych oparte są o wewnętrzne regulaminy. Analizując zasady odbywania praktyk studenckich obowiązujące na uczelniach prywatnych należy stwierdzić, że
standardem jest nakładanie na studentów obowiązku ubezpieczenia się na własny koszt, niejednokrotnie poprzez wskazanie konkretnego, preferowanego ubezpieczyciela.
Znaczna ilość studentów decyduje się jednak na samodzielne poszukiwanie praktyk, nie korzystając z możliwości odbywania ich na podstawie skierowania uczelni. Nasuwa się zatem pytanie: jak przedstawia się kwestia zawarcia umowy ubezpieczenia NNW w przypadku, gdy dana instytucja decyduje się przyjąć na praktyki studenta w trybie indywidualnym? Po czyjej stronie leży wówczas obowiązek wykupienia polisy dla praktykanta? Z uwagi na fakt, że ubezpieczenie NNW jest dobrowolne, należy przyjąć, iż
instytucja oferująca praktyki nie ma obowiązku ubezpieczenia studenta. W przypadku, jeśli dojdzie jednak do wniosku, że warunki odbywania praktyk uzasadniają obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków, powinna zawiadomić o tym wymogu praktykanta oraz zażądać od niego przedłożenia kopii polisy.
Ubezpieczenie OC
Istnieją również sytuacje, w których instytucja organizująca praktyki wymaga od studenta zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC). Uzasadnione jest to zwłaszcza w tych rodzajach praktyk, w których działanie studenta może wyrządzić szkodę osobie trzeciej, np. w warsztacie samochodowym. W sytuacji wyrządzenia przez praktykanta szkody przy wykonywaniu swoich obowiązków, szkoda ta likwidowana jest bezpośrednio przez ubezpieczyciela.
Skutki niezawarcia umowy ubezpieczenia NNW
Jak zostało określone powyżej, ubezpieczenie NNW jest ubezpieczeniem dobrowolnym, co oznacza, że praktykant nie jest zobowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia NNW. Należałoby się zastanowić jednak nad sytuacją, gdy praktykant nieubezpieczając się ulegnie wypadkowi. Wbrew pozorom, zdarzenia takie nie należą do rzadkości, szczególnie przy wykonywaniu prac technicznych, z racji na częsty brak umiejętności obsługi nowych urządzeń stanowiących narzędzie pracy oraz brak nadzoru nad pracą praktykantów. Z uwagi na fakt, że instytucja organizująca praktyki nie jest związana w tej sytuacji przepisami Kodeksu pracy, regulującego między innymi sytuację wypadków przy pracy, wydaje się, że ewentualny obowiązek odszkodowawczy oceniać należałoby na zasadach ogólnych, wynikających z Kodeksu cywilnego. Zakład pracy będzie zatem zobowiązany do wypłacenia praktykantowi odszkodowania jedynie w przypadku, gdy będzie można przypisać mu winę i jeżeli między działaniem zakładu pracy, a szkodą będzie istniał adekwatny związek przyczynowy.
Rozważając zarówno korzyści, jak i niedogodności ubezpieczenia się przez praktykanta od następstw nieszczęśliwych wypadków przed rozpoczęciem praktyk,
należałoby opowiedzieć się za wykupieniem polisy bez względu na fakt istnienia obowiązku po stronie uczelni. Przy stosunkowo niskich składkach praktykant zyskuje komfort pokrycia wszystkich kosztów związanych z ewentualną możliwością uczestniczenia w nieszczęśliwym wypadku.
Katarzyna Dzik
Aplikant w kancelarii adwokackiej, członkini Izby Adwokackiej w Warszawie