Podjęta na wniosek Rzecznika Ubezpieczonych uchwała Sądu Najwyższego (z dnia 19 lutego 2013 r., sygn. III CZP 63/12) z pewnością wpłynie na ujednolicenie orzecznictwa sądów powszechnych w sprawach szkód zalaniowych.
Jasność co do obowiązujących w tej mierze zasad powinna także wpłynąć na standaryzację procedur likwidacyjnych stosowanych przez zakłady ubezpieczeń.
W dniu 19 lutego 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów wydał uchwałę o treści: „Przepis art. 433 k.c. nie ma zastosowania do odpowiedzialności za szkodę polegającą na zalaniu lokalu położonego niżej z lokalu znajdującego się na wyższej kondygnacji” (sygn. III CZP 63/12).
W przekazanym Rzecznikowi uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy podkreśla, iż przedstawione mu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne budzi kontrowersje, a w literaturze przedmiotu prezentowane są rozbieżne stanowiska dotyczące tego, czy odpowiedzialność za zalanie lokalu niżej położonego kształtuje się na zasadzie winy (art. 415 k.c.) czy też w oparciu o zasadę ryzyka (art. 433 k.c.).
O ile zaś Sąd Najwyższy stał do tej pory (z jednym wszak wyjątkiem) na stanowisku, iż art. 433 k.c. obejmuje wyłącznie przypadki wylania cieczy poza obręb budynku (ostatnia uchwała w tej sprawie zapadła w dniu 18 lipca 2012 r., sygn. III CZP 41/12, a więc już po wystąpieniu z wnioskiem przez Rzecznika), o tyle orzecznictwo sądów powszechnych z ostatnich lat było bardzo rozbieżne, co wykazane zostało w uzasadnieniu złożonego wniosku.
Taki stan rzeczy, powodujący sytuację niepewności dla poszkodowanych oraz osób, względem których dochodzone były roszczenia odszkodowawcze wynikające z zalania lokalu, jak również ich ubezpieczycieli, czynił zasadnym ponowne przeanalizowanie tego problemu przez Sąd Najwyższy, tym razem w powiększonym składzie.
Rzecznik Ubezpieczonych postanowił zatem poddać pod rozwagę Sądu tezę o możliwości zastosowania art. 433 k.c. także do szkód polegających na zalaniu lokalu położonego na niższej kondygnacji.
Uzasadnienie podjętej uchwały opiera się w dużej mierze na przytoczeniu dotychczasowej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego oraz wyrażeniu konstatacji, że tradycyjne rozumienie art. 433 k.c. powinno być podzielone także i obecnie.
Sąd zgodził się przy tym, iż językowa wykładnia przepisu nie prowadzi do jednoznacznych rezultatów, jest zatem zawodna i musi zostać uzupełniona o wykładnię historyczną oraz celowościowo-funkcjonalną.
Zdaniem zaś Sądu, pomimo zachodzących współcześnie zmian, nadal aktualnym celem przepisu pozostaje ochrona bezpieczeństwa osób i mienia znajdujących się na zewnątrz budynku, gdyż to właśnie te osoby mają większe trudności w ustaleniu sprawcy szkody i wykazaniu jego winy.