Wyłączenia odpowiedzialności to jeden z paragrafów ogólnych warunków ubezpieczeń, z którym koniecznie powinieneś się zapoznać, zanim zdecydujesz się na zakup polisy. Wskazują one sytuacje, kiedy nie otrzymasz świadczenia ubezpieczeniowego. Im katalog jest węższy, tym atrakcyjniejszy produkt. Niektóre wyłączenia są praktycznie standardowo stosowane przez ubezpieczycieli. Jakie?
Nieobowiązkowe ubezpieczenia w Polsce wciąż traktowane są jako zbędny wydatek. Wolimy na nich zaoszczędzić, niż zdecydować się na zakup polisy, z której wypłata odszkodowania nie wydaje się nam oczywista. Według różnych szacunków zakłada się, że w Polsce ubezpieczona jest co najwyżej połowa nieruchomości. Wskaźnik ten z roku na rok jest coraz wyższy, a świadomość potrzeby posiadania ubezpieczenia mieszkania lub domu rośnie wraz z kolejnymi doniesieniami o nawałnicach i katastrofach naturalnych nawiedzających różne obszary Polski.
Kalkulator ubezpieczeń mieszkaniowych
Część osób świadomie nie wykupuje polisy, licząc na pomoc państwa w razie wystąpienia tego typu zdarzeń, a pozostali właściciele nieruchomości odmawiający kupna ubezpieczenia wychodzą z założenia, że ubezpieczyciel i tak znajdzie powód, dla którego odmówi wypłaty świadczenia. Tymczasem wystarczy zapoznać się z warunkami polisy, aby wiedzieć w jakich sytuacjach możemy nie otrzymać odszkodowania. Oto najczęstsze z nich.
1. Zbyt niska wartość szkody
W zdecydowanej większości produktów ubezpieczeniowych ubezpieczyciel zastrzega minimalną wartość szkody, do której wypłaci odszkodowanie. Jest to tzw. franszyza integralna. Jeśli w polisie została określona w wysokości 300 zł oznacza to, że przy drobnej szkodzie, oszacowanej przez zakład ubezpieczeń na kwotę np. 250 zł, nie otrzymamy odszkodowania w ogóle. Jeśli jednak szkoda będzie wynosiła już np. 310 zł, należy nam się pełna kwota jej wartości. Zazwyczaj ubezpieczyciel, za opłatą dodatkowej składki, daje możliwość wykupienia franszyzy integralnej i w tej sytuacji powinniśmy otrzymać odszkodowanie w pełnej wysokości wartości szkody.
W tym kontekście warto wspomnieć o jeszcze jednym rodzaju franszyzy, która występuje w ubezpieczeniach – franszyza redukcyjna. Jeśli Twoja polisa ubezpieczenia nieruchomości zakłada występowanie franszyzy redukcyjnej w wysokości np. 200 zł, oznacza to, że przy wypłacie odszkodowania zakład ubezpieczeń potrąci kwotę świadczenia o wartość franszyzy. Zatem szkoda o wartości 300 zł, pomniejszona o wysokość franszyzy redukcyjnej oznacza wypłatę dla Ciebie kwoty 100 zł.
2. Okres karencji – nie licz na odszkodowanie
Dość istotnym ograniczeniem odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest karencja. Jeśli szkoda będzie miała miejsce w czasie jej obowiązywania, ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania. W przypadku ubezpieczenia nieruchomości ograniczenie to dotyczy najczęściej tylko ryzyka powodzi i jest swoistym zabezpieczeniem interesów zakładów ubezpieczeń, które w ten sposób ograniczają ryzyko masowych wykupów polis w obliczu nadciągającego kataklizmu. Zazwyczaj trwa przez okres 1 miesiąca od dnia zawarcia umowy ubezpieczenia.
3. Rażące niedbalstwo powodem odmowy wypłaty szkody
Nie ma żadnego przepisu prawa, które regulowałoby pojęcie rażącego niedbalstwa. W tym zakresie możemy posiłkować się orzecznictwem sądowym i opracowaniami naukowymi i ogólnie przyjąć, że jest to nic innego jak nie zachowanie należytej staranności, niedbalstwo, brak elementarnej świadomości co do możliwych skutków swoich działań. W przypadku ubezpieczenia nieruchomości ubezpieczyciel może mówić o rażącym niedbalstwie, jeśli ubezpieczony mimo nadciągającej burzy nie zabezpieczył okien, nie zgasił tlącego się papierosa, który stał się przyczyną pożaru lub nie zamknął drzwi, wyjeżdżając na dłuższy czas, co ułatwiło pracę złodziejom. W takich przypadkach zakład ubezpieczeń z pewnością nie wypłaci odszkodowania. Warto podkreślić, że ubezpieczyciel nie powinien nadinterpretować tego pojęcia i doszukiwać się niedbalstwa w każdym działaniu ubezpieczonego, z pewnością jego wina powinna być bezsprzeczna.
4. Alkohol zawsze w wyłączeniach
Tak samo jak w przypadku ubezpieczeń komunikacyjnych, następstw nieszczęśliwych wypadków czy odpowiedzialności cywilnej, również w przypadku ubezpieczeń nieruchomości zakład ubezpieczeń wyłącza swoją odpowiedzialność za szkody powstałe w związku z pozostawaniem osoby ubezpieczonej lub osoby pozostającej wraz z nią we wspólnym gospodarstwie domowym pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających. Ubezpieczyciel powinien oczywiście posiadać odpowiednie wyniki badań, które pozwolą mu podnieść ten argument, jako powód do odmowy wypłaty odszkodowania.
5. Dbaj o swoją nieruchomość
Ubezpieczony jest zobowiązany do bieżącej konserwacji i dbałości o stan swojego mieszkania i domu. Przeciekający dach, wymagająca wymiany instalacja grzewcza, nieszczelne okna lub drzwi balkonowe, długotrwale zalegający śnieg lub lód - o dbałość w tym zakresie odpowiedzialny jest ubezpieczony i jeśli szkoda powstanie lub powiększy się w związku z brakiem odpowiedniego nadzoru ze strony ubezpieczonego lub niedostatecznym poziomem konserwacji, ubezpieczyciel z dużym prawdopodobieństwem odmówi lub odpowiednio pomniejszy wysokość wypłaconego odszkodowania.
Dobra
polisa ubezpieczenia nieruchomości to również dobry strażnik bezpieczeństwa finansowego domowego ogniska. Znalezienie odpowiedniego produktu ubezpieczeniowego to nie lada wyzwanie. Z pewnością jednym z parametrów, które należy wziąć pod uwagę, decydując się na zawarcie umowy ubezpieczenia, jest katalog wyłączeń odpowiedzialności. Warto poznać najważniejsze ograniczenia ubezpieczyciela, zanim zdecydujesz się na opłacenie składki i powierzenie swojego mienia pod ochronę wybranego zakładu ubezpieczeń.
Sylwia Krukowska