Rolnik uprawiający ziemię jest swego rodzaju przedsiębiorcą. Od momentu zasiewu danej uprawy do zebrania plonów mija zazwyczaj kilka miesięcy. W tym okresie istnieje duże ryzyko, że rośliny zostaną zniszczone przez siły przyrody. Warto więc się ubezpieczyć.
Ubezpieczenie upraw jest ubezpieczeniem dobrowolnym. Jednak nie oznacza to, że nie jest potrzebne. Siły przyrody nie są bowiem w pełni przewidywalne. Skutki ich działania mogą być bardzo niekorzystne dla prowadzonej działalności rolniczej.
Uprawy wiążą się z dużymi nakładami finansowymi, które w dłuższej perspektywie czasu powinny się zwrócić. Problem powstaje wtedy, gdy uprawy zostają zniszczone np. przez powódź lub ogień. Straty finansowe mogą być bardzo duże a zainwestowane pieniądze zwyczajnie przepadną. Przy odpowiednim ubezpieczeniu przysługiwałoby w takim wypadku odszkodowanie.
Jakiego rodzaju uprawy można objąć ubezpieczeniem?
Przedmiotem ubezpieczenia mogą być rośliny uprawne lub ich plony. Ubezpieczyciele często wskazują, jakie części rośliny mogą zostać zaliczone do przedmiotu ubezpieczenia. Jako przykładowe można wymienić:
- w zbożach, roślinach strączkowych, roślinach oleistych i kukurydzy – ziarna i nasiona,
- w ziemniakach – bulwy,
- w burakach cukrowych i pastewnych – korzeń buraka,
- w owocach – same owoce,
- w koniczynach, trawach i innych roślinach paszowych przeznaczonych na kiszonkę lub siano – pierwszy pokos,
- w kukurydzy kiszonkowej lub silosowej – kolby i zielonka,
- w roślinach włóknistych – włókno,
- w lnie przeznaczonym na olej – nasiona,
- w tytoniu – liście zdatne do zbioru.
Przy niektórych rodzajach roślin istnieje możliwość ubezpieczenia także innych ich części. Jednak mogą one być przedmiotem ochrony w ramach odrębnego ubezpieczenia.
Przed czym chronione są uprawy?
Zakres ryzyk ubezpieczeniowych jest różny w zależności od rodzaju uprawianej rośliny. Uprawy mogą być chronione np. od skutków:
- gradobicia,
- powodzi,
- ognia,
- przymrozków wiosennych,
- huraganu.
Jeżeli ubezpieczyciel umożliwia objęcie ochroną upraw w szklarniach, zakres ryzyk może obejmować np.:
- grad,
- huragan,
- ogień,
- eksplozję,
- upadek statku powietrznego,
- lawinę,
- zapadanie i usuwanie się ziemi,
- wymarznięcia, które wystąpiło w wyniku uszkodzenia szklarni wskutek zdarzenia losowego.
Suma ubezpieczenia
Suma ubezpieczenia powinna odpowiadać wartości upraw. Często bywa tak, że sumy ubezpieczenia ustalane są oddzielnie dla każdego gatunku i odmiany rośliny. Zazwyczaj suma ubezpieczenia powinna uwzględniać rynkową cenę jednostkową, przewidywaną wydajność danej uprawy oraz łączny areał danej uprawy.
W przypadku gdy ubezpieczyciel obejmuje ochroną ubezpieczeniową ubytki ilościowe i jakościowe danej uprawy, przy ustalaniu sumy ubezpieczenia uwzględnia się średnią cenę jednostkową plonu o danej klasie jakości w roku zbiorów.
W przypadku ubezpieczenia upraw dających w ciągu roku kilka zbiorów plonów, ustala się oddzielne sumy ubezpieczenia dla każdego zbioru plonów.
Okres ubezpieczenia i składka
Umowę ubezpieczenia zawiera się zazwyczaj na okres 12 miesięcy. Czasami istnieje możliwość zawarcia umowy na okres krótszy, np. w przypadku ubezpieczenia z tytułu przymrozków wiosennych.
Wysokość składki ubezpieczeniowej jest ustalana na podstawie taryfy obowiązującej u danego ubezpieczyciela w dniu zawarcia umowy. Wysokość składki zależy np. od:
- sumy ubezpieczenia,
- formy ubezpieczenia,
- zakresu udzielanej ochrony,
- rodzaju uprawy,
- wrażliwości upraw na szkody,
- geograficznego położenia ubezpieczonej uprawy,
- obniżek składki (np. za bezszkodowy przebieg ubezpieczenia, kontynuację ubezpieczenia, z tytułu posiadania u ubezpieczyciela innych ubezpieczeń rolnych, z tytułu ilości ubezpieczonych u ubezpieczyciela hektarów),
- zwyżek składki (np. za opłatę składki w ratach).
Wyłączenia
Do najczęściej występujących wyłączeń odpowiedzialności ubezpieczyciela w ogólnych warunkach umów ubezpieczenia (OWU) można zaliczyć:
- Szkody spowodowane umyślnie przez ubezpieczającego, osoby przez niego zatrudnione lub zamieszkujące w jednym gospodarstwie domowym,
- Szkody spowodowane przez choroby lub szkodniki,
- Szkody powstałe wskutek wylewu wód z urządzeń melioracyjnych, odwadniających lub wodnokanalizacyjnych,
- Szkody powstałe wskutek działania energii jądrowej,
- Szkody nie przekraczające danego stopnia zmniejszenia plonu lub danej kwoty,
- Szkody będące następstwem szkód z lat ubiegłych,
- Szkody powodziowe powstałe w uprawach na gruntach położonych pomiędzy zbiornikiem lub ciekiem wodnym a wałem ochronnym.
Ubezpieczenie upraw jest sposobem na uniknięcie poważnych strat finansowych w razie zaistnienia szkody. Duże straty mogą w skrajnych przypadkach prowadzić do zadłużenia gospodarstwa lub „zachwiania” płynności finansowej prowadzonej działalności. Warto więc zainteresować się ubezpieczeniem.
Paweł Bielat