Prawo polskie o odpowiedzialności cywilnej

Podstawowym uregulowaniem prawnym w zakresie odpowiedzialności cywilnej w prawie polskim jest Kodeks Cywilny (USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. KODEKS CYWILNY Dz. U. z dnia 18 maja 1964 r. z późniejszymi zmianami). Dodatkowo zagadnienia te regulowane są w ustawach dotyczących różnych działalności zawodowych czy ubezpieczeń obowiązkowych (np. obowiązkowe ubezpieczenia organizatorów imprez masowych, czy obowiązkowe ubezpieczenia komunikacyjne).

Szczegółowe ustalenia, jak rozumieć powstanie roszczenia wskutek wyrządzenia szkody, zawarte są w Tytule VI – Czyny Niedozwolone (art. 415 do 449).

Tytuł VI 1  w kolejnych artykułach reguluje odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny – wytwarzany w ramach prowadzonej przez dany podmiot gospodarczy działalności produkcyjnej, czy wprowadzony do obrotu pod własnym znakiem (firmą).

Przepisy zawarte w wyżej podanym tytule regulują zarówno pojęcie - czynu zabronionego, szkody, jak i zasady odpowiedzialności poszczególnych podmiotów prawa, w tym odpowiedzialność współuczestników i opiekunów osób małoletnich, czy nie ponoszących odpowiedzialności na zasadzie innych przepisów kodeksowych, zwierząt. Przepisy te też regulują wyłączenie odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę.

Ogólnie są to zagadnienia związane z odpowiedzialnością deliktową, a więc będącą skutkiem czynu zabronionego (w prawnym rozumieniu tej kategorii).

Dział II reguluje zagadnienia skutków niewykonania zobowiązań. Art. 471 do 486 określają czym jest szkoda wynikająca z niewykonania, niewłaściwego wykonania czy zaniechania działań, określają zasady zaspokajania i dochodzenia roszczeń z tego tytułu, czy wyłączenia odpowiedzialności z tytułu niewykonania zobowiązań.

Dział III z kolei reguluje odpowiedzialność z tytułu  niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych. Obowiązują tu regulacje zawarte w przepisach działów poprzednich.

Przepisy Działu II i III odnoszą się do odpowiedzialności kontraktowej.

Przepisy Kodeksu Cywilnego określają też zasady odpowiedzialności z tytułu umów szczegółowych – najmu, przewozu składu, czy odpowiedzialność osób prowadzących usługi hotelarskie.

Dlatego, mimo problemów jakie mogą być wynikiem tego, że nie zawsze język w jakim sformułowane są przepisy prawne jest łatwym do zrozumienia, warto czasem sięgnąć przed podjęciem jakiejś ważkiej decyzji co do zawarcia określonej umowy, podjęcia działalności, stanięcia w obliczu konieczności podjęcia się opieki nad osoba małoletnią, czy nie mającą zdolności do czynności prawnych, wynajęcia mieszkania itp., do Kodeksu Cywilnego, aby wiedzieć jakie ewentualne skutki w sferze odpowiedzialności cywilnej mogą nam zagrażać.

Podobnie, decydując się na wykonywanie określonej działalności musimy liczyć się z tym, że z jej wykonywaniem może wiązać się konieczność posiadania obowiązkowej polisy OC.

Taki obowiązek spoczywa na:

• zakładach opieki zdrowotnej,
• adwokatach,
• radcach prawnych,
• notariuszach,
• brokerach ubezpieczeniowych,
• biurach turystycznych,
• organizatorach imprez masowych,
• architektach,
• zarządcach i właścicielach nieruchomości,

Generalnie obowiązek posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej ciąży na wszystkich podmiotach prawa, które swym działaniem, czy zaniechaniem działania mogą spowodować szkodę osobową lub majątkową. Wymienione powyżej grupy zawodowe mają ustawowy obowiązek posiadania polisy ubezpieczenia OC.

Czasem warto jednak się zastanowić, czy działanie jakie zamierzamy podjąć nie może skutkować powstanie takich szkód i ubezpieczyć się dobrowolnie. Czy jest to możliwe i jak można takie ubezpieczenie zawrzeć zainteresowani mogą dowiedzieć się w Towarzystwach Ubezpieczeniowych, albo korzystając z porad zamieszczanych na naszym portalu.

Lech Michejda