Co grozi za jazdę pod wpływem alkoholu?

W czasie prowadzenia samochodu kierowca musi wykonywać kilka czynności jednocześnie — obsługiwać urządzenia znajdujące się w aucie, zwracać uwagę na znaki i reagować na sytuacje na drodze. Przeważnie wszystkie te zadania realizuje się automatycznie. Trudności z synchronizowaniem zadań za kierownicą pojawiają się często po spożyciu alkoholu. Aby zniechęcić kierowców do wsiadania za kółko po kieliszku, ustawodawca wprowadza coraz to surowsze kary. Sprawdź, co grozi za jazdę pod wpływem alkoholu w 2023 roku.

Czym jest stan po spożyciu alkoholu?

Szczegóły odnośnie do dopuszczalnego poziom alkoholu we krwi czy w wydychanym powietrzu każde państwo określa w sposób indywidualny. Najbardziej liberalne przepisy obowiązują w Wielkiej Brytanii, Liechtensteinie i na Malcie, gdzie dopuszczalny poziom alkoholu we krwi kierowcy wynosi 0,8 promila.
W Polsce, podobnie jak w Szwecji i Norwegii, możesz prowadzić auto, mając maksymalnie 0,2 promila. Po przekroczeniu tego limitu rodzaj i wymiar zastosowanej wobec Ciebie kary będą się zmieniać wraz ze wzrostem stężenia alkoholu. Jeśli jego poziom wynosi od 0,2 do 0,5 promila we krwi (lub od 0,1 do 0,25 mg w 1 dm3 wydychanego powietrza), mówi się ostanie po spożyciu alkoholu. Taki czyn jest uznawany za wykroczenie, a za jego popełnienie odpowiada się na podstawie kodeksu wykroczeń.

Czym jest nietrzeźwość?

Prowadzenie pojazdu po przekroczeniu granicy 0,5 promila stężenia alkoholu we krwi (powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3 wydychanym powietrzu) z wykroczenia zmienia się w przestępstwo. Kierowca prowadzi wówczas w stanie nietrzeźwości, a za taki czyn wymierza się karę na podstawie kodeksu karnego.

Warto wiedzieć! Ryzyko spowodowania śmiertelnego wypadku z udziałem jednego samochodu u kierowców z poziomem alkoholu 0,5-0,9 promila jest 11,1 razy wyższe, niż u osób trzeźwych. Przy poziomie 1-1,4 promila — 48 razy wyższe, a powyżej 1,5 promila — aż 380 razy wyższe*.

Co grozi za jazdę po alkoholu w 2023 roku?

Alkohol w znaczącym stopniu wpływa na zdolność do prowadzenia samochodu. Zmniejsza pole widzenia i pogarsza koordynację wzrokową, ruchową i poznawczą. Dodatkowo zniekształca obraz i wydłuża czas reakcji, a także przyczynia się do trudności z oceną odległości. Może powodować również skłonność do brawury i ryzykownych zachowań. Dlatego kary za jazdę po alkoholu mają maksymalnie zniechęcić kierowców do wsiadania za kółko po kieliszku oraz oddziaływać na przyszłe zachowania potencjalnych sprawców, zniechęcając ich do ponownego popełnienia wykroczenia czy przestępstwa.
Za jazdę po alkoholu w 2023 roku grożą różnego rodzaju konsekwencje polegające m.in. na pobycie w więzieniu, wydaniu zakazu prowadzenia pojazdów czy nałożeniu grzywny finansowej. Wysokość kar zmienia się w zależności od stężenia alkoholu we krwi i okoliczności zatrzymania.

Jazda w stanie po użyciu alkoholu

Konsekwencje wynikające z prowadzenia pojazdu mechanicznego po użyciu alkoholu lub środków odurzających o podobnym działaniu określa art. 87 Kodeksu wykroczeń (k.w.). Zgodnie z przepisami za taki czyn w 2023 roku grozi:

• grzywna o wartości od 2500 do 30000 zł lub areszt do 30 dni;
• zakaz prowadzenia pojazdów od 6 miesięcy do 3 lat;
• 15 punktów karnych.

Jazda w stanie nietrzeźwości

Kierowcy prowadzący auto w stanie nietrzeźwości muszą się liczyć ze znacznie surowszymi karami. Ich wymiar określają regulacje Kodeksu Karnego (k.k.). Zgodnie z prawem osobie mającej powyżej 0,5 promila alkoholu we krwi jadącej pojazdem mechanicznym grozi:

• grzywna, ograniczenie wolności lub kara więzienia do lat 2 (od 1 października grzywna i ograniczenie wolności zostaną zastąpione przez karę pozbawienia wolności do 3 lat na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie k.k.);
• zakaz prowadzenia pojazdów od 3 do 15 lat;
• kara finansowa od 5000 do 60000 zł;
• 15 punktów karnych.

Warto wiedzieć! Kara pieniężna za prowadzenie w stanie nietrzeźwości jest przekazywana na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej. Jest to organizacja państwowa podlegająca Ministrowi Sprawiedliwości, która ma na celu przeciwdziałanie przestępczości i pomoc pokrzywdzonym i świadkom.

Ponowna jazda pod wpływem alkoholu — recydywa

Słowo recydywa pochodzi od łacińskiego recidivus oznaczającego powrotny, powtórny. W języku prawnym oznacza ponowne popełnienie wykroczenia czy przestępstwa, co wiąże się z wymierzeniem surowszej kary, niż osobom dopuszczającym się go po raz pierwszy. Ma to odniesienie również do przypadków ponownego prowadzenia pojazdu po spożyciu alkoholu.
Kierowca, który kolejny raz usiądzie za kółkiem w stanie nietrzeźwości może zostać skazany na pozbawienie wolności od 3 miesięcy do 5 lat oraz otrzymać zakaz prowadzenia pojazdów od 3 do 15 lat lub dożywotnio (jeśli został zatrzymany za jazdę w stanie nietrzeźwości po raz 3.). Grozi mu również grzywna pieniężna w wysokości od 10 000 do 60 000 zł. Ponadto od marca 2024 roku za taki czyn zostanie wprowadzona nowa kara w postaci konfiskaty pojazdu.

Spowodowanie wypadku po alkoholu bez ofiar śmiertelnych

Spowodowanie zdarzenia drogowego po alkoholu powoduje jeszcze większe zaostrzenie kar. Sprawcy wypadku, w którym nie ma żadnych ofiar śmiertelnych grozi:

• więzienie do lat 3;
• zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 3 do 15 lat;
• grzywna w wysokości od 10 000 do 60 000 zł;
• konfiskata pojazdu (od marca 2024 roku). 

Spowodowanie wypadku po alkoholu z ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu lub śmiercią

Z jeszcze poważniejszymi konsekwencjami muszą się liczyć kierowcy, którzy spowodowali wypadek po alkoholu, czego skutkiem jest trwały uszczerbek na zdrowiu lub śmierć ofiar. Za taki czyn grozi:

• więzienie od 3 do 16 lat;
• dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów;
• kara finansowa od 10 000 do 60 000 zł;
• konfiskata samochodu (od marca 2024 roku).

Warto wiedzieć! Poprzez ciężki uszczerbek na zdrowiu rozumie się m.in. pozbawienie ofiary wypadku wzroku słuchu, czy mowy oraz spowodowanie innego rodzaju kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej czy długotrwałe uniemożliwienie pracy w zawodzie.

Spowodowanie po alkoholu katastrofy z ofiarami śmiertelnymi

Za katastrofę drogową uznaje się nagłe zdarzenie zakłócające ruch i niosące poważne konsekwencje, w którym bierze udział co najmniej 10 osób. Osoba, która spowoduje takie zdarzenie pod wpływem alkoholu, naraża się na:

• więzienie od 5 do 16 lat;
• dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów;
• karę finansową od 10 000 do 60 000 zł;
• konfiskatę samochodu (od marca 2024 roku).

Komu grozi konfiskata auta za jazdę pod wpływem alkoholu?

Konfiskata pojazdu jako skutek popełnienia przestępstwa (nie koniecznie związanego z prowadzeniem pojazdu po alkoholu) funkcjonuje obecnie w regulacjach prawnych wielu państw Europy, np. w Austrii, Francji czy w Niemczech. Przepis umożliwiający przepadek samochodu, bo tak właśnie określa się w języku prawnym odebranie własności do auta w związku z popełnionym przestępstwem, wejdzie w życie 14 marca 2023 roku. Taka zmiana w prawie jest efektem nowelizacji Kodeksu Karnego podpisanej przez prezydenta w 2022 roku.
Konfiskata samochodu będzie grozić kierowcom, którzy:

• prowadzili pojazd w stanie nietrzeźwości, mając co najmniej 1,5 promila alkoholu we krwi (w szczególnych i uzasadnionych sytuacjach sąd może odstąpić od orzeczenia przepadku);
• spowodowali wypadek w stanie nietrzeźwości, niezależnie od stężenia alkoholu we krwi;
• wsiedli za kółko w stanie nietrzeźwości po raz kolejny w ciągu ostatnich 2 lat. W tym przypadku również nie ma limitu alkoholu we krwi;
• spowodowali wypadek i zbiegli z miejsca zdarzenia (nawet, jeśli byli całkowicie trzeźwi).

Warto wiedzieć! Na osobę prowadzącą nienależący do niej pojazd pod wpływem alkoholu, może zostać nałożony przepadek stanowiący równowartość auta.

Podsumowanie

• W Polsce dopuszczalne stężenie alkoholu we krwi kierowcy wynosi 0,2 promila.
• Prowadzenie pojazdu w stanie po spożyciu alkoholu (0,2-0,5 promila) jest uznawana za wykroczenie, a jazda w stanie nietrzeźwości (powyżej 0,5 promila) za przestępstwo.
• Wymiar kary za jazdę po alkoholu zależy m.in. od stężenia alkoholu we krwi i powagi ewentualnych szkód spowodowanych przez kierowcę.