W³a¶ciwa postawa wobec oszczêdzania i racjonalne gospodarowanie ¶rodkami powinny byæ kszta³towane ju¿ od najm³odszych lat. Dlaczego? Bo szacunek do pieniêdzy i umiejêtno¶æ dbania o kondycjê finansow± zaprocentuje w doros³ym ¿yciu. Czego wiêc warto uczyæ nasze dzieci w nadchodz±cym roku szkolnym?
O tym, ¿e rodzice s± pierwszym przewodnikiem dzieci po ¶wiecie finansów, przekonuj± nawet popularne, staropolskie przys³owia.
1. „Czego Ja¶ siê nie nauczy, tego Jan nie bêdzie umia³”
Nie od dzi¶ wiadomo, ¿e postawy ukszta³towane w dzieciñstwie odgrywaj± wa¿n± rolê w doros³ym ¿yciu. Dotyczy to nie tylko warto¶ci moralnych, poszanowania tradycji i zasad dobrego zachowania, ale tak¿e umiejêtno¶ci gospodarowania pieniêdzmi. Dobrym sposobem na uczenie dziecka oszczêdno¶ci i odpowiedzialnego podej¶cia do finansów osobistych jest dawanie kieszonkowego. Wa¿ne jednak, aby wspólnie z dzieckiem ustaliæ jego wysoko¶æ, termin wyp³aty i zakres akceptowalnych wydatków. Wyp³acaj±c kieszonkowe nale¿y wykazywaæ siê konsekwencj± i przestrzegaæ ustalonych uprzednio regu³. Dziecko musi mieæ ¶wiadomo¶æ, ¿e je¶li wyda pieni±dze wcze¶niej, nie mo¿e liczyæ na dodatkowe ¶rodki ad hoc.
Nale¿y tak¿e pamiêtaæ, ¿e przyznane kieszonkowe nie mo¿e byæ za ma³e, poniewa¿ wówczas nie uda mu siê nic zaoszczêdziæ. Nie mo¿e byæ te¿ zbyt du¿e – w ten sposób dziecko nauczy siê ¶wiadomie wybieraæ najwa¿niejsze ze swoich potrzeb czy zachcianek. Kieszonkowe powinno byæ tak¿e przekazywane regularnie – brak systematycznych wp³ywów nie zbuduje poczucia bezpieczeñstwa finansowego i zwiêksza ryzyko, ¿e nag³y przyp³yw gotówki zostanie natychmiast przeznaczony na realizacjê bie¿±cych potrzeb.
2. „Niedaleko pada jab³ko od jab³oni”
Dzieci poznaj± otaczaj±cy ¶wiat obserwuj±c i na¶laduj±c zachowania doros³ych. Nawet na pozór nieznacz±ce i nieszkodliwe dzia³ania rodziców mog± mieæ zatem istotny wp³yw na kszta³towane w pociechach w³a¶ciwych postaw. Je¶li w domu otwarcie bêdzie rozmawiaæ siê o finansach i planowaniu wydatków, wówczas dziecko ju¿ od najm³odszych lat nabierze nawyku szanowania pieniêdzy. Warto t³umaczyæ dzieciom, które wydatki s± niezbêdne oraz sk±d siê bior± pieni±dze na codzienne zakupy. Warto¶ci pieni±dza mo¿na uczyæ dzieci np. podczas wspólnej wyprawy do sklepu. Je¶li dziecko umie ju¿ liczyæ, mo¿e razem z rodzicami dodawaæ ceny produktów wk³adanych do koszyka. Kiedy ich warto¶æ przekroczy ustalon± kwotê - wspólnie zastanowi± siê, z których zakupów zrezygnowaæ lub które z wybranych rzeczy zast±piæ tañszymi. W sklepie warto tak¿e pozwalaæ dzieciom p³aciæ za drobne produkty, które wybra³y dla siebie.
Otwarte rozmowy z pociechami powinny tak¿e obejmowaæ aspekty zwi±zane z comiesiêcznymi wydatkami, takimi jak rachunki za mieszkanie, pr±d, wodê czy telefon. Warto przy tym wskazywaæ sposoby ich ograniczania. W ten sposób mo¿na nie tylko kszta³towaæ racjonalne podej¶cie do domowego bud¿etu, ale tak¿e wzmacniaæ postawê pro-ekologiczn±.
3. „Ziarnko do ziarnka, a zbierze siê miarka”
W kontek¶cie edukacji finansowej wa¿ne jest zachêcanie dzieci do regularnego odk³adania czê¶ci lub ca³o¶ci kieszonkowego z my¶l± o realizacji upragnionego celu, np. kupna ksi±¿ki, zabawki czy gry. Wybrany cel powinien byæ jednak zgodny z pragnieniem malucha i dotyczyæ tego, na czym mu zale¿y lub bez czego mo¿e siê obej¶æ. Mo¿liwo¶æ samodzielnego sfinansowania wymarzonego zakupu sprawi, ¿e dziecko bardziej doceni zakup, a zarazem nauczy siê cierpliwo¶ci w d±¿eniu do celu. W przypadku wiêkszych wydatków – takich jak nowy rower, sprzêt elektroniczny czy wyjazd na wakacje – rodzice mog± zadeklarowaæ pokrycie czê¶ci kosztów. Dodatkow± „oszczêdno¶ciow± motywacjê” mog± wzmacniaæ premie za realizacjê wyznaczonych celów, np. za ka¿de od³o¿one 10 z³ co miesi±c, dziecko otrzyma od rodziców dodatkowe 1 lub 2 z³ote. Jednocze¶nie, aby móc obserwowaæ rosn±ce oszczêdno¶ci, warto wyposa¿yæ dziecko w skarbonkê lub portfel, w którym bêdzie gromadzi³o pieni±dze. W przypadku starszych, dzieci dobrym rozwi±zaniem jest za³o¿enie rachunku w banku.